Kasprzak Zdzisław
KASPRZAK ZDZISŁAW (1910-1971)
inżynier budowy dróg żelaznych, koszykarz, siatkarz, piłkarz ręczny i wioślarz z Poznania, olimpijczyk z Berlina (1936).
Urodzony 16 grudnia 1910 w Poznaniu, syn Kazimierza i Marii Pietruszak, kształcił się w miejscowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. Bergera (1921-1928) i Państwowej Szkole Budownictwa, którą ukończył w czerwcu 1930 (po wojnie, w 1951 uzyskał stopień inżyniera budowy dróg żelaznych, pracował jako główny inżynier, a następnie dyrektor w Biurze Projektów Kolejowych w Poznaniu). Sportem zainteresował się w szkole i lubił jego różne odmiany, ale największe sukcesy odnotował w koszykówce, której był pionierem na terenie Poznania. Zespół "Czarna Trzynastka", który stworzył wraz z kolegami (M. Niesiołowski, B. Wąsowski, Z. Sikorski, Zbigniew (brat) Kasprzak, Bielajew), już w roku 1928 zdobył tytuł mistrza Polski. Reprezentował barwy poznańskich klubów: "Czarnej Trzynastki" (1926-1930), AZS (1930-1932), KPW (1933-1939) i KKS (1945-1950) z którymi 8-krotnie wywalczył tytuł mistrza kraju (1928, 1930, 1931, 1932, 1935, 1939, 1946, 1949). Olimpijczyk. Poza IO Kasprzak uczestniczył jeszcze 3-krotnie w mistrzostwach Europy zdobywając m. in. brązowy medal (1939). W reprezentacji narodowej (koszykówka) rozegrał w sumie 33 mecze zdobywając 182 pkt. Grał jeszcze (KPW i KKS) w piłkę ręczną i siatkówkę. Podczas mistrzostw Polski zdobył w siatkówce brązowy medal (1935), a w piłce ręcznej 3 złote (1937, 1938, 1946) i 2 srebrne medale (1935, 1947). Uczestniczył także w mistrzostwach świata 1938 (5 m.). Znakomite wyniki osiągnął w wioślarstwie reprezentując barwy poznańskiego klubu KW 04 (1928-1933). Był 6-krotnym mistrzem Polski: w ósemce (1929-1932) i czwórce bez sternika (1930, 1931). Podczas mistrzostw Europy zdobył: brązowy medal w ósemce (1929, Bydgoszcz) i srebrny w czwórce bez sternika (1931). W czasie wojny - żołnierz AK, pedagog tajnego nauczania, po odmowie podpisania niemieckiej listy narodowościowej ukrywał się pod nazwiskiem Jan Grzesik. Po zakończeniu wojny pracował, uczył się i po zakończeniu kariery sportowej zdobył uprawnienia instruktorskie (siatkówka, koszykówka, piłka ręczna) oraz dyplom trenera państwowego w koszykówce (1950). Żonaty (Aniela), miał dwoje dzieci: syna Jerzego i córkę Hannę. Zmarł w Poznaniu 5 sierpnia 1971.
Biografia
W koszykówce rozpoczął karierę w drużynie Harcerskiego Klubu Sportowego "Czarna Trzynastka" z Poznania, w której grali uczniowie Gimnazjum im. Bergera. W barwach tej drużyny zdobył mistrzostwo Polski w pierwszym turnieju w historii w 1928 r. oraz zajął trzecie miejsce w 1929 r. Od 1930 r. grał w drużynie AZS Poznań, z którą zdobył mistrzostwo Polski w 1930 i 1931 r. Następnie od 1933 r. reprezentował drużynę Kolejowego Przysposobienia Wojskowego (KPW) Poznań z którą wywalczył kolejno czwarte miejsce w 1934 r., mistrzostwo Polski w 1935 r., wicemistrzostwo w 1937 r., czwarte miejsce w 1938 r. oraz ponownie mistrzostwo Polski w 1939 r. Po wojnie kontynuował karierę w Kolejowym Klubie Sportowym (KKS) Poznań, reaktywowanym na bazie KPW i zdobył kolejne mistrzostwo Polski w 1946 r. oraz brązowy medal w 1947 r. Po inauguracji ligi koszykarskiej w sezonie 1947/1948 w dalszym ciągu grał w KKS, przemianowanym w trakcie rozgrywek na Klub Sportowy Związku Zawodowego Kolejarzy. W pierwszym sezonie zdobył srebrny medal, w sezonie 1948/1949 złoty, a w sezonie 1949/1950 srebrny medal. Jego klub posługiwał się wówczas nazwa Kolejarz Poznań. Dla samego zawodnika był to koniec kariery, która trwała 22 lata.
W reprezentacji Polski w koszykówce zadebiutował w 1935 r. Wystąpił podczas olimpiady w Berlinie 1936, zajmując z drużyną czwarte miejsce. Wystąpił wówczas wg różnych źródeł albo we wszystkich spotkaniach, albo w czterech z siedmiu. Następnie trzykrotnie grał w ME. W 1937 r. jego drużyna zajęła czwarte miejsce, a w 1939 r. zdobyła brązowy medal. W obu turniejach grał prawdopodobnie we wszystkich meczach. w 1937 r. zdobył 4 punkty, w 1939 - 17. Po wojnie zagrał jeszcze w turnieju w 1946 r., kiedy to reprezentacja Polski zajęła 9 miejsce. Zagrał wówczas prawdopodobnie we wszystkich meczach, zdobywając 12 punktów. Tym turniejem zakończył reprezentacyjną karierę, w czasie której łącznie zagrał w 33 meczach.
Sukcesy odnosił również w wioślarstwie w barwach Klubu Wioślarskiego 04 Poznań. Zdobył m.in. brązowy medal w ósemce na mistrzostwach Europy rozgrywanych w Bydgoszczy w 1929. Ponadto niektóre źródła przypisują mu srebrny medal w czwórce bez sternika na mistrzostwach Europy w 1931 (medal ten przypisuje się również bratu Z. Kasprzaka - Zbigniewowi) Był cztery razy mistrzem Polski w ósemce (w latach 1929, 1930, 1931 i 1932) oraz dwa razy w czwórce bez sternika (w latach 1930 i 1931)
W piłce ręcznej 11-osobowej zagrał w reprezentacji Polski w I Mistrzostwach Świata w 1938 r., w których jego drużyna zajęła 7 miejsce. Z. Kasprzak zagrał we wszystkich trzech meczach. Ponadto razem z drużyną KPW Poznań sięgnął po mistrzostwo Polski w 1937 i 1938, srebro w 1935 i brąz w 1936 r., a po wojnie jako zawodnik KKS dołożył do swojego dorobku złoto w 1946 i srebro w 1947 r.
W siatkówce w 1935 r. w turnieju o mistrzostwo Polski na otwartym powietrzu zajął z kolegami z KPW czwarte miejsce.
Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 223; Słownik WF, 1995, z. 1, s. 99-100 (Ryszard Wryk); MES, t. 1, s. 264 ( tu błędna data urodzenia); Pawlak, Olimpijczycy, s. 112 (tu błędna data urodzenia); Wryk, Akademicki, s. 220.
* 1936 Berlin: członek drużyny koszykówki, która w pierwszej kolejce przegrała z Włochami 28:44, ale w spotkaniu dodatkowym wyciągnęła wolny los, przechodząc do dalszych eliminacji. W drugiej rundzie Polacy przegrali z Japonią 31:43, wygrywając jednak w spotkaniu dodatkowym z Łotwą 28:23 awansując do trzeciej rundy. Po zwycięstwie nad Brazylią 33:25, drużyna polska w ćwierćfinale wygrała z Peru vo, w półfinale przegrała z Kanadą 15:42, a w pojedynku o brązowy medal uległa Meksykowi 12:26 zajmując w turnieju 4 m. (zw. USA).